ریاضیات قومی اسلامی - ایرانی

ریاضیات قومی اسلامی - ایرانی

تنها هسته فکری در ارتقاء و انتشار ریاضیات قومی اسلامی-ایرانی: ریاضیاتی مردمی، کاربردی، جذاب، ملموس و ...
ریاضیات قومی اسلامی - ایرانی

ریاضیات قومی اسلامی - ایرانی

تنها هسته فکری در ارتقاء و انتشار ریاضیات قومی اسلامی-ایرانی: ریاضیاتی مردمی، کاربردی، جذاب، ملموس و ...

نمونه ای از آزاد اندیشی با ریاضیات قومی اسلامی: حد آب کر

حد «آب کر» هم با استفاده از حجم آمده و هم جرم؛ مقدار جرم آب کر 128 من تبریز، 20مثقال کمتر بیان شده است که معادل 377 کیلوگرم می‌باشد.

برای حجم نیز حدود متفاوتی نظیر مکعبی به اضلاع 3 و یا 3.5 وجب بیان کرده‌اند. فتوای آقای سیستانی برای حجم آب کر 36 وجب مکعب است. دقت شود خیلی از جاها این کمیت را «مساحت» و واحد آن را «وجب» نامیده اند در حالی که کمیت «حجم» و واحد «وجب مکعب» صحیح است. «وجب مکعب» یعنی حجم مکعب مربعی با اضلاع یک وجب (نظیر متر مکعب که حجم مکعب مربعی به ابعاد 1 متر است).

به نظر می‌رسد علت تاکید روایات بر حجم با واحد وجب که دقت زیادی ندارد بخاطر بررسی راحت آن برای مردم است. اما بخاطر ثبات بیان در شاخص جرم، می‌توان به «128 من تبریز،20مثقال کمتر» اعتماد کرد و از آن حجم مکعبی با ابعاد 72.24 سانتی متر را برآورد کرد. اگر مقدار وجب 21.88 سانتی متر در نظر گرفته شود آنگاه شاخص «36 وجب مکعب» با «128 من تبریز ، 20مثقال کمتر» معادل خواهد شد.

∛(377000/36)≈∛10472≈21.878

بر خلاف تصور مسلمین که اکثرا ریشه سوم 36 را محاسبه می کنند و نتیجه می گیرند که آب کر حجم مکعبی به ابعاد 3.3 وجب است. نویسنده اعتقاد دارد هدف از بیان 36 در لسان روایات تصور مکعب مستطیل هایی است که دارای ابعادی مانند: 1*6*6 یا 2*3*6 یا 3*3*4 یا 2*2*9 و... (با واحد وجب) باشد که بتواند حجم 36 را به وجود آورد. یکی از شواهد این مدعا  مبحث اعداد بسیار بخش پذیر است (برخلاف تفکر غربی که همه به دنبال اعداد اول بزرگ هستند. اسلام و مسلمین به دنبال اعداد بسیار بخش پذیر و در عین حال کوچک بوده اند.) که در آینده خواهد آمد. خلاصه مطلب در اینجا این است که 36 بر اعداد 1 و 2 و 3 و 4 و 6 و 9 و ... بخش پذیر است و این موجب می شود تا بتوان ابعاد مختلفی برای بیان حجم آب کر به کار برد.
به نظر می‌رسد یکی از بهترین فعالیت‌هایی که می‌تواند مفهوم حجم را به صورت ملموس به دانش‌آموزان معرفی کند بیان همین ابعادی است که می تواند مقدار ثابتی از یک مایع را به وجود آورد. فهم شهودی مقدار آب کر برای بحث مفهوم حجم در دوران راهنمایی، بسیار مناسب است زیرا بهترین معنا برای مفهوم حجم، گنجایش برای سیالاتی است که همچون آب قابل فشرده شدن نیستند؛ مقایسه شهودی انواع مکعب مستطیل هایی که دارای یک حجم هستند به درک بهتر مفهوم حجم نیز کمک می کند. همچنین این فعالیت دانش‌آموزان را ترغیب خواهد کرد که قدرت تخمین خود را بالا ببرند.

ب) لوله‌کشی‌ها: با توجه به این که آب‌های اکثر شهر و حتی روستاها لوله‌کشی است و اینها به مخزن‌های بزرگ وصل هستند، این آب کر می‌باشد. اما اگر آب قطع باشد و در لوله‌ها آب مانده باشد بسته به قطر لوله‌ها، ممکن است آب باقی مانده کر محسوب شود. اگر شعاع سطح مقطع لوله‌ها را بطور متوسط یک سانتی متر مربع فرض شود، آنگاه طول لازم:

V=πr^2×h h=V/(πr^2 )=377000/(π(1)^2 )120000 cm=1200 m=1.2 km

می شود. یعنی لازم است از وجود آب در 1.2 کیلومتری لوله مطمئن شد (اگرچه امکان‌پذیر نیست اما دانستن آن خالی از لطف نیست) بدیهی است اگر قطر لوله دو برابر شود. طوله لوله می‌تواند 4 برابر کمتر یعنی به 300 متر برسد.

ج) مخازن آب: شاید دربعضی از روستاها از مخازن آب هنوز استفاده شود. در مخازن استوانه‌ای عمودی محاسبه‌ی حداقل مقدار ارتفاع برای کر بودن آب کاملا لازم است، برای بدست آوردن ارتفاع لازم:

h=V/(πr^2 )=377000/(3.14×(100)^2 )=3770/314=12 cm

بهتر است این ارتفاع برای هر مخزنی محاسبه و علامت‌گذاری شود(سازندگان و یا استفاده کنندگان).

با آنکه می‌توان از حجم سوالات مختلفی برای اشکال گوناگون سوال طراحی کرد اما به نظر می‌رسد تنها موارد «ب» و «ج» سوالهای طبیعی و عرفی باشند. این موارد مناسب دانش‌آموزان دوم دبیرستانی است که کتاب هندسه1 با موضوع محاسبه حجم استوانه را دارند. از نظر دینی نیز به نظر می‌رسد انجام چنین محاسبه‌ای اثرات مثبت دینی نیز دارد؛ دانش‌آموز دبیرستانی سوال فقهی بزرگترهایش را (که معمولا محاسبات آن‌ها را قبول دارند) جواب می‌دهد و در نتیجه اعتماد به نفس پیدا می‌کند؛ خود را نیز ملزم به رعایت آن می‌بیند.

نظرات 1 + ارسال نظر
محمد امین پنج‌شنبه 11 اردیبهشت 1393 ساعت 21:37 http://kahnoojdl.ir

با سلام
دوست عزیز اگه ممکنه با هم تبادل بنر کنیم
عنوان : کهنوج دانلود | دانلود جدیدترین موزیک ها
لینک : http://upload7.ir/imgs/2014-04/41294356768678453341.gif
اد کنین (تبادل بنر)

وقتی add کردی با بگو تا بنر شما رو بزارم
تو رو به خدا add کن

ممنون
موفق باشی

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد