محاسبه سن و بلوغ شرعی

محاسبه سن تقویمی بصورت دقیق اگرچه راحت است اما مشاهده می شود که خیلی از دانش آموزان آن را یاد ندارند. در این پست علاوه بر مرور روش محاسبه سن شمسی با تفریق تاریخ تولد از تاریخ شمسی روز، میخواهیم به موضوع بسیار مهم بدست آوردن سن تکلیف شرعی که با مبنای قمری محاسبه می شود بپردازیم.

محاسبه سن شمسی:

تفریق تاریخ دقیق تولد از تاریخ روز گاهی واقعا آسان است. مثلا اگر کسی متولد 20 مهر 1360 باشد سن امروز او با توجه به عملیات زیر 33 سال و 2 ماه(سی روزه) و 10 روز بدست می آید.

 

اما برای بعضی از حالات باید از روش قرض گرفتن استفاده کرد. مثلا اگر تاریخ تولد انقلاب اسلامی 22 بهمن 1357 است. سن شمسی انقلاب ما عبارت است از:

اگرچه خطای چند روزه برای خیلی ها اهمیتی ندارد اما برای دقت در محاسبه می توان توجه نمود که اگر از ماه برای روز میخواهیم قرض بگیریم باید بررسی کنیم آیا این ماه 30 روزه است یا 31 روزه!

محاسبه روز جشن تکلیف و روز بلوغ شرعی

میزان سن برای بلوغ شرعی را فرموده اند 9 سال تمام قمری برای دختران و 15 سال تمام قمری برای پسران.

با توجه به اینکه اکثر مردم ایران تاریخ تولد قمری خود را نمیدانند. روش دیگری برای محاسبه سن قمری ارائه میشود.

دختران: هر سال قمری با سال شمسی تقریبا 11 روز اختلاف دارد. بنابراین دخترانی که دقیقا 9 سال شمسی داشته باشند از 9 سال قمری آنها (بلوغ شرعی) 99 روز گذشته است. پس اگر تاریخ تولد در نیمه اول سال باشد کافیست 3 ماه و 6 روز کم کنیم و اگر در نیمه دوم سال باشد باید 3 ماه و 9 روز کم کنیم.

پسران نیز 165 روز قبل از 15 سالگی خود به بلوغ میرسند. یعنی 5 ماه و 15 روز زودتر از 15 سالگی شمسی. البته توجه داشته باشید که غیر از سن قمری 15 سال شرایط دیگری نیز برای بلوغ پسران وجود دارد که اکثر پسران طبق آن شرایط زود تر از سن 15 سالگی به بلوغ میرسند (بنابراین پسران موظف هستند چندین سال قبل این شرایط را در رساله های توضیح المسائل بخوانند تا حکم شرعی خود را بدانند.)

پ.ن: به نظر می آید مطالب بیان شده برای دوران 3 ابتدایی قابل فهم است. پس شایسته است یکی از برنامه های درسی ریاضی برای فرزندان مسلمان ایرانی این مفاهیم باشد. و از آموزش مفاهیم پیچیده و انتزاعی ای که تا دبیرستان نیاز به تکرار دارد کاسته شود

تبدیل تاریخ روز ماه محرم و صفر به آبان و آذر (و برعکس) در سال 1393

با توجه به اهمیتی که دین برای سالشمارهای مختلف برای یک مسلمان قائل است و مطرح کردیم، ایام محرم و صفر را فرصتی مغتنم بشمارید و از این مبحث ساده و جذاب ریاضیات اسلامی ایرانی غافل نشوید.

«برای تبدیل عدد ماه آبان به ماه محرم کافیست آن را منهای 3 کنید».

«برای تبدیل عدد ماه آذر به ماه صفر کافیست آن را منهای 2 کنید».

و برای تبدیل عدد ماه شعبان به خرداد آن را به اضافه 8 کنید.

مثال 25 آبان چندم محرم است؟ 22=3-25 پس 25 آبان مصادف با 22 محرم است.

مثال 20 صفر (اربعین) چندم آذر است؟ 22=2+20 پس 20 صفر مصادف با 22 آذر است.

الگوریتم معادل فرمول: اگر عدد صفر را g و عدد ماه آذر را d بنامیم داریم:

« 2-g=d »     و یا بطور معادل     « 2+d=g »

نقد روش تبدیل تقویم شمسی به قمری و میلادی در کتاب درسی

در این قسمت منظور آن است که به عنوان مثال سال 1357 مقارن با چه سال قمری و میلادی است. متاسفانه در کتاب درسی تاریخ شناسی (کتاب پیش دانشگاهی رشته علوم انسانی) برای تبدیل تاریخ قمری به میلادی در حالی که از فرمول ریاضی‌وار: «میلادی=622+32/33×قمری»، معروف به فرمول «هارتنر» استفاده کرده و آن را با چند مثال توضیح داده است، اما در تبدیل سال هجری قمری به هجری شمسی،به جای استفاده از فرمولی مشابه با آن، الگوریتم زیر را (بدون توضیح علت هر مرحله) ارائه داده است: